Belə bir klassik anekdot var – amerikalılardan soruşurlar ki, niyə sizdə inqilab olmur? Amerikalılar da cavab verir – çünki, bizdə ABŞ səfirliyi yoxdur.

Kütləvi təhtəlşüur az qala bütün inqilabları gətirib Amerikanın adına bağlayır. Oturublar okeanın o başında, amma hər söhbətin altında barmaqları var. Əslində belə təsəvvürün (daha doğrusu – təxəyyülün) mövcud olmasında əsas günah bəlkə elə Amerikanların öz boynuna düşür. Hər gələn yeni administrasiya geninə-boluna “demokratiyanın ixracından” danışır. Gəlib-keşmiş bütün Amerikan hökumətləri danışdıqlarının yüzdə birini əməldə etsəydilər, yəqin ki, bu gün dünya tamam başqa olardı. Amma necə deyərlər, tarixin “bəlkə” kateqoriyası olmur.

İndi də Azərbaycanın informasiya məkanında Amerikanın bizdə inqilab hazırlaması barədə söz-söhbət dolaşır. Jurnalist Eynulla Fətullayevin yazdığı və bütün TV-lərdə təkrarlanan tezislərə görə ABŞ 2 milyon dollar ayırıb ki, Milli Demokratiya İnstitutu (MDİ) Azərbaycanda “Facebook inqilabı” eləsin. Bəs görəsən Azərbaycanda 2 milyona inqilab etmək olarmı?

Əslində, bu söhbətlərdə yeni bir şey yoxdur – qarşımızda dünyanın özü qədər qədim və klassik konspirasiya nəzəriyyəsini görürük.

Eynullanın məqaləsini oxuduqca yaddaşımızda Sion Müdriklərinin Protokolları canlanır. Praqa məzarlığında toplaşan Sinedrionu qorxunc Dövlət Departamenti əvəz edib, Dünya ağalığı qurmaq üçün instruksiyalar verən Ravvini isə – oxşar dərəcədə mistik Aleks Qriqoryevs. Aleks Qriqoryevsi qapıdan qovurlar, pəncərədən girir, Moldovadan deportasiya edirlər Tbilisidə peyda olur, Moskvada qeybə çəkilir və birdən Bakının bulvarında gözə dəyir. Aleks osminoq kimi bütün Şərqi Avropanın, o cümlədən Azərbaycanın inqilabçılarını əhatə edən şəbəkə qurub. O, hər yerdədir və ayaq basdığı ölkədə dərhal hökumətlər yıxılır, inqilablar tüğyan edir.

Bəs kimin ağlına gələr ki, Aleks əslində kiçik bir ofisdə 3-4 işçisi ilə oturub səhər-axşam yorucu hesabatlar yazır və ictimai fəallıq haqqında yorucu təlimlər təşkil edir?

Beləliklə, ümumiləşdirsək, güya ki, ABŞ Azərbaycanda “Facebook inqilabı” üçün 2 milyon ayırıb və bu missiyanı “əbədi yəhudi” Aleks Qriqoryevsə tapşırıb. Aleks də Nidaçıları başına yığıb ofisində gecəyə kimi onlara Molotov kokteyli düzəltməyi öyrədir. Əsgər ölümləri ilə bağlı kampaniyanın arxasında da o dayanır. Dövlət Departamenti işini-gücünü atıb camaatı Facebook’dakı eventlərə dəvət edir. İlkin Rüstəmzadə isə Vaşinqtonda bir gizli idarədə quraşdırılmış kompyuterin yaratdığı illüziyadır.

Eynulla Fətullayevin məqaləsini oxuduqca başqa bir məsələnin də şahidi oluruq – bütün konspirasiya nəzəriyyələri kimi, bu nəzəriyyə də çoxsaylı fakt səhvlərinin, manipulyasiyaların və yanlış qənaətlərin üzərində qurulub.

Başlayaq elə “gecəyə qədər” MDİ-nin ofisində oturan Nidaçılardan. Məlumunuz olsun ki, MDİ-nin ofisində Nidaçılar gəlib otura bilməz. Məsələn, kimsə gedib ATƏT-in ya BP-nin ofisində səhərdən axşama kimi otura bilərmi, əgər o təşkilatlara aidiyyatı yoxdursa? Axı müasir iş etikası və iş qaydaları var. Ən azından MDİ-nin yerləşdiyi Landmark biznes mərkəzinə giriş-çıxış özü böyük bir prosedurdur. Ümumiyyətlə, MDİ gənclər təşkilatları arasında ən az əməkdaşlıq etdiyi təşkilatlardan biri Nidadır. Bəs bilirsinizmi ki, MDİ-dən ən böyük qrant alan təşkilatlardan bəlkə də birincisi hökumətyönlü AGAT-dır? Onda deyim, siz də bilin.

MDİ-ni Avroviziya ilə bağlamaq cəhdi də absurddur. Hamı bilir ki, Avroviziya ilə “Demokratiya üçün Oxu” kampaniyası məşğul olurdu. Həmin koalisiyaya daxil olan təşkilatlar bütün lazımi maliyyə və digər hesabatları qanunvericiliyin tələbinə uyğun olaraq müvafiq orqanlara çoxdan təqdim ediblər. Orada onların bütün donor və sponsorlarının, iştirakçılarının informasiyası var. Bu koalisiyanın MDİ ilə heç bir əlaqəsi olmayıb. Ümumiyyətlə, MDİ Avroviziya ilə bağlı heç bir fəaliyyət göstərməyib.

MDİ-nin bank hesablarından çıxardığı pullarla bağlı iddialar gəlincə, bunlar isə tamamilə absurddur. Beynəlxalq Təşkilatlarda işləyənlər çox yaxşı bilir ki, belə bir təşkilatın Azərbaycanda fəaliyyəti nə qədər xərc tələb edir. Ofis kirayəsi, məvaciblər, təlimlər, seminarlar, xarici ekspert və qonaqların Azərbaycana səfərinin təşkili, regionlara səfərlər, təlim zamanı iştirakçıların oteldə qalması, yemək-içməyi, səfər edənlərin rayonlarda otel xərci, dəftərxana və digər təchizatlar, adicə telefon danışıqlarına ödənilən xərc. Bir sözlə, üç il ərzində 2 milyon dollar MDİ kimi təşkilatın normal fəaliyyəti üçün əslində hələ azdır. Mən özüm başqa bir təşkilatın başqa bir layihəsində işləyəndə – büdcəsi 3-4 milyon idi – həmişə şikayət edirdik, çünki oxşar layihənin Gürcüstandakı büdcəsi 13 milyon idi. Üç il ərzində hesabdan çəkilib xərclənən bu 2 milyon əslində təşkilatın normal fəaliyyətinin əməliyyat xərcləridir. Yəqin ki, MDİ işçiləri də yemək yeyir, paltar geyir və ofis kirayəsi verir.

Həm də MDİ hansısa hökumətpərəst Azərbaycan QHT-si deyil ki, pulu bank hesabından çəkib nuşi-can eləsin. Bütün beynəlxalq təşkilatlar kimi, o da həm öz mərkəzi ofisinə, həm də qanunvericiliyə uyğun olaraq Azərbaycanın müvafiq dövlət strukturlarına vaxtaşırı hesabat verir.

Əsgər ölümləri ilə bağlı kampaniyaya gəldikdə – fikir verin, bu kampaniya başlayandan nə ictimai, siyasi fəallar beynəlxalq qurumlara, səfirliklərə apelyasiya edir, nə də beynəlxalq qurumlar, səfirliklər məsələ ilə maraqlanır. Xarici qurumların mətbəxini yaxşı tanıyan bir dostum o gün deyirdi ki, “xaricilər üçün mövzu maraqsızdır” – onlar Azərbaycan ordusuna hələ də Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi, konflikt prizmasından baxırlar. Bizim fəallar isə – mənim qənaətimdir – artıq özlərini o qədər güclü, əmin hiss edirlər ki, Avropa, Amerika veclərinə deyil. Onsuz da Kobia da, Morninqstar da bəyanatlarda üstüörtülü qeyd edir ki, Qərb bu hökumətin tərəfindədir. Aktivistlər də onlara əllərini çoxdan yelləyib. Əsgər ölümləri ilə bağlı kampaniya əsl grassroots , yəni “xalq hərəkatıdır”.

O ki qaldı, Amerikanın 95-ci il təvəllüdlü gənci güya öyrədib Molotov kokteyli ilə Azərbaycan hökumətini devirməsinə, onu deyim ki, Amerika belə xırda işlərə baş qoşmayacaq qədər ciddi dövlətdir. O, atsa atom bombası atar, İraqa, Əfqanıstana qoşun yeridər. Bir də ki, Erkin Qədirli demiş, “sizin çevriləsi dövlətiniz var ki”? Moskvada ya Vaşinqtonda kimsə qərara gəlsə ki, getməlisiniz, Xəzərin üstündən yüngül bir gilavar göndərsələr bəs edər. Heç xəzriyə də ehtiyac qalmaz.